Het organisatiemodel van de toekomst

Leiders dienen hun organisatie voor te bereiden op de toekomst. Wat daarbij kan helpen is inzicht in het feit dat we midden in een paradigmaverandering zitten: van ‘prestatie-oranje’ naar ‘pluralistisch-groen’. Hanteert een bedrijf eenmaal een pluralistisch-groen organisatiemodel, dan opent zich een wereld aan mogelijkheden voor programma’s die leiden tot meer productiviteit, innovatie en werkgeluk.

Een prestatiegericht ‘oranje’ wereldbeeld en een ‘pluralistisch’ groen: het zijn termen afkomstig uit Reinventing Organisations (2014) van Frederic Laloux. In dit invloedrijke managementboek duikt de Belgische adviseur en schrijver in de geschiedenis van de ontwikkeling van organisaties.

Alles draait om vernieuwing  

Vandaag de dag hebben de meeste bedrijven een prestatie-oranje kijk op de wereld. Ze zijn hiërarchisch of matrix georganiseerd en alles draait om vernieuwing. Maar een op hol geslagen drang tot vernieuwing gaat ten koste van de consument, de medewerker en het milieu. 

Wins voor alle stakeholders

De opkomst van het pluralistisch-groene paradigma is daar een reactie op: het gaat niet langer alleen om aandeelhouderswaarde (op de korte termijn), maar om de belangen van aandeelhouders (op de lange termijn), werknemers, klanten, milieu en samenleving. Keuzes dienen zoveel mogelijk wins te creëren voor álle stakeholders. Een missie en organisatiecultuur die alle stakeholders bezielt, leidt ertoe dat mensen van binnenuit de juiste beslissingen nemen.

Zelfsturing

Wat er gebeurt als pluralistisch-groen ‘op hol slaat’, is nog niet onderzocht. Maar je mag verwachten dat een teveel aan pluralisme en waardegerichtheid zich uit in een overmaat aan afstemming en betrokkenheid. Het logische gevolg zou zijn dat er dan behoefte ontstaat aan autonomie en lossere samenwerkingsverbanden, die vrijheid van handelen geven. Niet voor niets draait het volgende evolutionair-cyane organisatiemodel om zelfsturing. 

Pluralistisch-groen leiderschap

In het prestatie-oranje paradigma is de macht geconcentreerd in de top, waardoor de rest van de organisatie zich machteloos voelt. In de pluralistisch-groene organisatie worden managers geselecteerd op hun intrinsieke motivatie om een dienend leider te zijn, naar hun teamleden te luisteren, hun talenten tot bloei te laten komen en hen vanuit dieper gevoelde waarden de juiste beslissingen te laten nemen. Als de ontwikkeling van mensen centraal staat en de hiërarchie op de achtergrond geraakt, ontstaan condities waaronder mensen werkgelukkiger en daardoor ook productiever zijn. Bovendien helpt een pluralistische-groene cultuur om een growth mindset te ontwikkelen en opent ze de weg naar gendergelijkheid en meer diversiteit.

Hoe brengen leiders hun organisatie verder?  

Als leiders hun organisatie verder willen brengen, moeten zij de organisatie een stap vóór zijn en tegelijkertijd de brug naar het verleden kunnen slaan. Ze moeten als het ware met één been in prestatie-oranje en het andere in pluralistisch-groen staan en effectief de vertaalslag kunnen maken voor hun collega’s. Maar kenmerkend voor een paradigmaverandering is dat de mensen die nog in het oude paradigma zitten het nieuwe paradigma niet herkennen. Vooral veel topmanagers zijn nog ‘in denial’.

Aandacht voor paradigma’s in leiderschapsprogramma’s

Daar komt bij dat veel programma's voor leiderschapsontwikkeling zijn afgestemd op het bestaande organisatiemodel. Het zou verstandig zijn om in deze programma’s ook aandacht te besteden aan de verschillende paradigma’s en de leiders te laten ontdekken hoe het is om te denken, doen en voelen vanuit het organisatiemodel van de toekomst. Want een paradigmashift naar pluralistisch-groen maakt enorm veel energie vrij, ontsluit het potentieel in de organisatie en haar mensen en zal een positief verschil maken in de wereld. 

Meer lezen?

Je kunt het whitepaper van Fons Feekes gratis downloaden.